เทศบาล ต.ตาก้อง นครปฐม จัดอบรมนวัตกรรม” จุลินทรีย์จิตอาสาน้ำข้าว “ นักเรียน ปลูกจิตสำนึกอนุรักษ์ฯ ลดภาวะโลกร้อน นครปฐมยั่งยืน
วันที่ 22 กรกฎาคม 2568 นายกิตจา ฉิ่งทองคำ เทศบาลตำบลตาก้อง อ.เมือง จ.นครปฐม ให้ความสำคัญต่อเรื่องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ฯ จัดอบรมปลูกจิตสำนึกให้เยาวชน ฯ โดยมีทีมวิทยากรที่นำยุทธศาสตร์ “เมืองจุลินทรีย์” และ นวัตกรรม “จุลินทรีย์จิตอาสาน้ำข้าว” นำโดย อาจารย์ วิรัช จำปานิล (อ.ลุงอ๊อด ) เครือข่ายจิตอาสาพระราชทาน นครปฐม ผู้พัฒนาจุลินทรีย์น้ำข้าว ผศ.เด่นศรี ทองนพคุณ เลขาธิการชมรมรักษ์ท่าจีน และ ดร.กฤษณ์ พงษ์เทพิน ประธานศูนย์เรียนรู้ และนวัตกรรมสังคม “ เมืองจุลินทรีย์ “ (Bio-city) อดีตอาจารย์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (นักวิชาการอิสระ) และ คณะวิทยากรผู้ช่วยจากจตอาสาพระราชทาน นครปฐม จำนวน 3 คน จัดอบรมให้เชิงปฏิบัติการ สาธิต ปฏิบัติจริง แก่เด็กนักเรียนโรงเรียนตาก้อง จำนวน กว่า 100 คน ณ อาคารเอนกประสงค์ เทศบาลตำบลตาก้อง อ.เมือง จ.นครปฐม
สำหรับเนื้อหาสาระที่สำคัญ นั้น จุลินทรีย์น้ำข้าวจิตอาสา เป็นสุดยอดนวัตกรรม ย่อยสลาย ดับกลิ่น บำบัดน้ำเสีย ปรับปรุงดิน (นวัตกรรมลดโลกร้อน เปลี่ยนขยะเศษอาหารเป็นประโยชน์) การหมักจุลินทรีย์น้ำข้าวจิตอาสา เป็นวิธีการที่สามารถทำได้ง่ายและมีประโยชน์มาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการย่อยสลายอินทรีย์วัตถุ เศษอาหาร บำบัดน้ำเสีย กำจัดกลิ่นเหม็นเน่า ได้ดีเยี่ยม และใช้หมักดินหมักปุ๋ยทางการเกษตรอินทรีย์ชีวภาพ จุลินทรีย์ จิตอาสาน้ำข้าว เป็นพัฒนาการจากการเลี้ยงจุลินทรีย์หลายสายพันธุ์ เช่น รายีสต์ บาซิลัส อีเอ็ม จุลินทรีย์ ในอากาศ ทั้งแบบต้องการอากาศ และไม่ต้องการอากาศ ผสมสาน จนเกิดเป็นชุมชนเมืองจุลินทรีย์ที่เข้มแข็ง มีประสิทธิภาพสูงต่อกระบวนการย่อยสลายและดับกลิ่นที่โดดเด่น ที่สำคัญ สามารถเลี้ยงได้ในครัวเรือนต่อเชื้อขยายได้ ด้วยเศษข้าว น้ำล้างข้าวติดหม้อ ข้าวสุกที่เหลือ นำมาใช้ประโยชน์ โดยไม่ต้องทิ้งให้เน่าบูด และนำมาหมักย่อยใบไม้ เศษอาหาร กลายเป็นดินปุ๋ยคุณภาพได้เป็นอย่างดีไม่มีกลิ่นเหม็นเน่าบูด เป็นที่ประจักษ์ บำบักน้ำเสียในห้องน้ำ ท่อน้ำทิ้ง บ่อเกอะ แม่น้ำ ลำคลอง บ่อบำบัดน้ำเสีย ได้ดีเยี่ยม มีตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม ชัดเจน (เช่น ฟาร์มหมู ปฐมเกษตร จ.นครปฐม เลี้ยงหมูกว่า 20,000 ตัวประสบปัญหาเรื่องกลิ่นขี้หมูและน้ำเสียจนเกือบถูกสั่งปิดชาวบ้านเดือดร้อน ปัจจุบันใช้นวัตกรรม จุลินทรีย์จิตอาสานี้ แก้ปัญหาเป็นผลสำเร็จ เป็นต้น )
วัสดุและอุปกรณ์ที่จำเป็นเริ่มต้นหมักเลี้ยง หัวเชื้อจุลินทรีย์จิตอาสา ชนิดน้ำ 3-5 ลิตร ถังพลาสติก ความจุ ปริมาตร 40 ลิตร ข้าวสุก /ข้าวต้ม - ประมาณ 1 กิโลกรัม น้ำสะอาด - 1 ลิตร ไม้พายสำหรับคน ถัง/ภาชนะ สำหรับเก็บข้าวที่เหลือเพื่อนำมาใช้หมักในถังหมัก ขั้นตอนการหมัก เตรียมหัวเชื้อจุลินทรีย์นำ้ข้าวจิตอาสา และ ข้าวสุก ข้าวต้ม เส้นก้วยเตี๋ยว ขนมจีน (แป้ง) นำข้าวสุกที่เตรียมไว้มาผสมกับหัวเชื้อ คนให้เข้ากัน เติมน้ำลงในในภาชนะหมักอีก 1 ลิตรปิดฝาภาชนะวางไว้ในที่ร่มที่มีอากาศถ่ายเทดี โดยไม่ควรโดนแสงแดดโดยตรง ไว้ 3 -7 วัน สังเกตเปิดดู ตั้งแต่วันที่ 3 เป็นต้นไป สังเกตุว่าเส้นใยสีขาว เป็นฟ้าขาวตุ่มๆ แสดงว่าเชื้อเดินและขยายเพิ่มมากขึ้น หลังจากมีฟ้าขาวเพ่มมากขึ้นเป็นชั้นหนา หลังจาก 7 วันแล้ว ให้คนด้วยไม้บริเวณจากครึ่งถังขึ้นมาด้านบนเบาๆวนให้ทั่ว 4-5 รอบ และสามารถเติมน้ำเติมข้าวสุก (เศษเหลือไม่ปนแกงหรือเปื้อนสารเคมี) ข้าวต้ม ข้าวเหนียวสุก เส้นก๊สยเตี๊ยว ขนมจีน เปล่า (แป้ง) ได้ พร้อมเติมน้ำเท่ากับแป้งที่เดิมหรือมากกว่าได้พอประมาณไม่ให้มากเกินจนในถังจะเจือจางมากเกินไป ปิดฟา ภาชนะหมัก ปล่อยการหมักทิ้งไว้ให้เชื้อขยายโดยจะมีแป้งเป็นอาหารของจุลินทรีย์ต่อไป ประมาณ ตั้งแต่วันที่ 8 ขึ้นไป หากมีการขยายตัวดีมีเส้นใยขาวหนา สามารถตักไปใช้ได้ พยายามอย่าตักถึงก้นถัง ให้ใช้เพียงด้านบนลงไปไม่เกินครึ่งถังเพื่อให้เชื้อได้ขยายต่อเนื่องต่อไป ระหว่างหมัก เป็นไปได้ มีเวลา ใช้ไม้พายคนช่วงบนและครึ่งบนของน้ำหมักในถัง วันละ 1 ครั้ง พร้อมเติมข้าวมากน้อยไม่เป็นไร สามารถเติมได้และเติมน้ำลงไปเพิ่มพอๆกับที่เราตักไปใช้ หรือ ค่อยๆเพิ่มวันละนิดลน้อย ตามแต่บ้านเราจะมีข้าวเหลือไม่ใส่ทุกวันก้อได้ สังเกตอย่าให้ข้าวในถังหมักเหลือน้อยเกินไป เพราะคืออาหารของ จุลินทรีย์ ทำการเติมข้าว น้ำสะอาด และ คนไป เป็นระยะๆ ทุกวัน เว้นวัน ก้อได้ตามสมควร แต่คนบ่อยในทุกวันประสิทธิภาพดีกว่า นำไปใช้หมุนเวียนได้ ถ้ามีข้าวเติมมากจนเกินครึ่งถังแล้วหัวเชื้อขยายได้ดี และไม่มีกลิ่นเน่าเสีย แต่จะมีกลิ่นเหมือนน้ำข้าว น้ำนม หรือ ข้าวหมากอ่อนๆ ใช้ได้ เราสามารถขยายเพิ่มอีก 1 ถัง โดย คนถังแรกตั้งแต่ก้นถังให้ทั่วทั้งถัง และ แบ่งครึ่งใส่อีกถังหนึ่ง(ถังเปล่า) แล้วใส่ข้าว คนให้เข้ากันเบาๆ และเติมน้ำเลี้ยงเชื้อต่อไป (แบบที่อธิบายมาตั้งแต่ต้น ) จะได้เพิ่มเป็น 2 ถัง และขยายต่อได้จำนวนมากในแต่ละเดือน แบ่งเพื่อนๆ ให้ไปต่อขยายได้เช่นกัน หรือผลิตมากมากขึ้นตามการต้องการใช้ ผลิตง่าย ไม่ต้องซื้อหัวเชื้อบ่อย ๆ และ นำของเหลือ ของที่จะทิ้ง นำกลับมาใช้ประโยชน์ มากมาย วิธีการใช้ จุลินทรีย์จิตอาสา น้ำข้าว มีลักษณะมีค่า PH เป็นกรดพอสมควร ควรน้ำไปผสมน้ำเจือจางในการใช้ ได้ ตามเหมาะสม การใช้เพื่อหมักอินทรีย์วัตถุ ใบไม้ เศษอาหาร และ ซากพืช สัตว์ ทำปุ๋ยหมัก สามารถใช้รดราดได้โดยไม่ต้องผสมเจือจาง 2) การใช้ในการบำบัดน้ำเสีย ดับกลิ่น สามารถเจือจางได้ ตามลักษณะการเน่าเหม็น ความเข้มข้นในการเน่าเสีย หรือหากระดับน้อยหรือป้องกัน สามารถผสมโดยทั่วไป 1 ส่วนต่อ 50-100 ได้ เป็นต้น 3) ใช้ในห้องน้ำห้องส่้วมบ่อเกอะ ใช้ เพียวๆหรือสามารถผสม 1 ส่วนต่อ 50-100 ได้ หรือตามเหมาะสม สำหรับ ข้อควรระวัง ภาชนะหมักไม่ควรเป็นเหล็กโลหะ ต้องสะอาดเพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อโรค น้ำที่ใช้ ควรเป็นน้ำสะอาดปราศจากสารเคมี ควบคุมอุณหภูมิ การหมักควรทำในที่ที่อุณหภูมิคงที่ ไม่ร้อนหรือเย็นเกินไป เป็นต้น
กิจกรรมวันนี้ นับเป็นโครงการที่ดีมากขอชื่นชม ท่านนายกเทศมนตรีตำบลตาก้องฯ ได้ให้ความสำคัญต่อรื่องการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ เลือกกลุ่มเป้าหมายที่เป็นเด็กนักเรียน ซึ่งกลุ่มเป้าหมายที่สำคัญหมาะสมในการปลูกจิตสำนึกอนุรักษ์ฯ จากเด็กและเยาวชนวันนี้จะเป็นผู้ใหญ่ในวันข้างหน้า จะมีบุคลากรที่มีจิตสำนึกตั้งแต่เด็กสู่ประชาชนรุ่นใหม่ที่ร่วมพัฒนาชุมชนต่อไปอย่างต่อเนื่องยั่งยืนได้ อีกประการ เรื่องของการนำนวัตกรรม “จุลินทรีย์ “ มาเป็นยุทธศาสตร์ด้านความรู้ ซึ่งเป็นกลไกสำคัญของระบบนิเวศสิ่งแวดล้อมฯ ซึ่งนักเรียนได้ศึกษาเรียนรู้และยังไม่รู้จักมาก่อน จะขยายผลการศึกษาเพิ่มเติมได้ และ มีโอกาสนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ในครัวเรือน ได้ ซึ่ง วันนี้ อ.วิรัช จำปานิล พร้อมทีมงานจิตอาสาพระราชทาน ซึ่งทำดีด้วยหัวใจ ได้นำหัวเชื้อจุลิยทรีย์จิตอาสาน้ำข้าว มามอบให้ฟรี กับทางโรงเรียน เทศบาล และนักเรียน กว่า 300 ลิตรซึ่งหากน้ำไปเลี้ยงขย่ยด้วยข้าวสุกที่เหลือรับประทานจะสามารถขยายได้เป็นพันหมื่นลิตรโดยไม่ต้องซื้อเลย ครับ สุดยอดมาก ซึ่งหากสนใจ ต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ติดต่อ อาจารย์ วิรัช จำปานิล โทร 083-273-9299 หรือศึกษาในออนไลน์ พิมพ์ จุลินทรีย์จิตอาสาน้ำข้าว องค์ความรู้มากมากเลยครับ หรือ ประสาน ดร.กฤษณ์ พงษ์เทพิน ศูนย์เรียนรู้และนวัตกรรมสังคม “เมืองจุลินทรีย์” โทร 081-372-4235